Welke soorten warmtepompen bestaan er?

Een warmtepomp is een heel ingenieus systeem, want het haalt energie uit de natuur. Het werkt eigenlijk hetzelfde als een koelkast, maar dan omgekeerd. Terwijl je koelkast warmte van binnen naar buiten brengt, en dus koelt, brengt een warmtepomp juist warmte van buiten naar binnen. Meteen dus een comfortabele én vooral energie-efficiënte keuze. Warmtepompen onttrekken warmte uit de grond, het grondwater of de buitenlucht. Vervolgens gebruikt het systeem die hernieuwbare energie voor de verwarming van werk- en/of leefruimtes, voor sanitair water of zelfs voor de verwarming van het ... zwembad!

Het rendement van een warmtepomp? Ongeveer tussen de 300 en 500%! Dit betekent dat het apparaat drie tot vijf keer zo veel warmte geeft als het elektriciteit verbruikt. Of zo’n zes keer beter dan het rendement van een cv-ketel op aardgas.

Een eenvoudige indeling.

Warmtepompen kunnen we indelen:

• volgens hun energiebron (grond, water of lucht) en het afgiftesysteem (water of lucht).
• of op basis van hun toepassingsgebied (verwarming en/of sanitair water).

Al deze types warmtepompen kunnen werken op de klassieke manier, maar kun je ook combineren met andere energiebronnen of -systemen. In dat laatste geval spreken we van hybride systemen.

Warmtepompen volgens energiebron en afgiftesysteem.

1. Grond-waterwarmtepomp

Grond-waterwarmtepompen maken gebruik van geothermie (de grondwarmte). Die temperatuur is constanter (ongeveer 10° C) dan de luchttemperatuur, omdat ze deels afhankelijk is van de temperatuur van de aardkern (magma). Door die stabielere temperaturen hebben grond-waterwarmtepompen hogere aanvoertemperaturen en kennen ze kleinere brontemperatuurschommelingen dan systemen op basis van lucht.

We onderscheiden warmtepompen met een verticaal en een horizontaal captatienetwerk. Dit netwerk bestaat uit een buizen- of slangenstelsel dat gevuld wordt met water en een antivriesmiddel. Deze vloeistof wordt over de verdamper van de warmtepomp geleid (zie werking van een warmtepomp, hierboven).

Een groot nadeel van dit type warmtepomp is dat het een grote investering vergt om de bodemboringen te doen. Hier staat tegenover dat deze pomp de beste rendementen geeft. Een grond-waterwarmtepomp kost gemiddeld € 10.000 tot € 25.000.

2. Water-waterwarmtepomp

Water-waterwarmtepompen halen hun energie uit grond- of oppervlaktewater via twee putten. Uit een put wordt warmte gewonnen en in de andere put wordt het afgekoelde grondwater weer teruggepompt. In de zomer wordt dit proces omgedraaid. Dit systeem wordt ook wel warmte- en koudeopslag (WKO) genoemd. Zo’n installatie kost € 15.000 of meer. Het is raadzaam om een warmtepomp aan te sluiten op een lage-temperatuursysteem zoals vloerverwarming. Dan functioneert de pomp zo efficiënt mogelijk.

Omdat de temperatuur van het grondwater vrij stabiel is, heeft dit soort pompen een erg hoog rendement. Wel dien je erover te waken dat het afkalven van de boorput na verloop van tijd kosten kan genereren en dat het debiet van de waterput voldoende moet zijn om er het nodige vermogen aan te kunnen onttrekken.

3. Lucht-waterwarmtepomp

Dit type haalt warmte-energie uit de buitenlucht. Dat gebeurt via een geluidsarme unit die buiten de woning staat. Het afgiftesysteem bestaat vaak uit lage temperatuurradiatoren en/of vloerverwarming. Een nadeel van een lucht-waterwarmtepomp is dat het rendement sterk afhankelijk is van de buitentemperatuur. Een lucht-waterwarmtepomp kost gemiddeld € 4.000 tot € 7.000. In BENOvaties wordt dit type warmtepomp vaak toegepast in combinatie met een hoogrendements- of condensatieketel als bijverwarming (we spreken dan over een hybride installatie). In periodes waarin een hoger vermogen of een hogere afgifte-temperatuur nodig is, neemt de ketel het dan over. In lage-energiewoningen is geen combinatie met een ketel nodig.

4. Lucht-luchtwarmtepomp

Dit soort warmtepompen werkt volgens hetzelfde systeem als lucht-waterwarmtepompen. Het verschil is dat ze de gewonnen warmte als warme lucht in de te verwarmen ruimtes blazen. Dit soort warmtepompen gebruik je dan ook best in situaties waar een verwarmingssysteem met circulerend water niet mogelijk of wenselijk is. Of als bijverwarming voor bijvoorbeeld onverwarmde ruimtes waar een uitbreiding van de centrale verwarming niet mogelijk is of te duur zou uitvallen.

Hoe duurzaam is een warmtepomp?

en warmtepomp verbruikt best wel wat elektriciteit. Hierdoor kan je elektriciteitsrekening met een warmtepomp hoger uitvallen dan met een cv-ketel. Als je echter zélf de elektriciteit opwekt, bijvoorbeeld via PV-panelen (fotovoltaïsche panelen), dalen je elektriciteitskosten, én gaat uiteraard ook je CO2-uitstoot naar beneden. De winning en het verbruik van gas belasten het milieu namelijk veel meer dan het gebruik van (extra) stroom.

Voor wie is de warmtepomp een mooie oplossing?

Een warmtepomp klinkt dus als een mooie, duurzame oplossing. Toch zijn lang niet alle woningen geschikt voor een warmtepomp. Een belangrijke voorwaarde om voldoende rendement te behalen via een warmtepomp is een goede isolatie van de woning. Het is ook belangrijk dat je verwarmingselementen in je woning hebt die op lage temperaturen verwarmen, zoals radiatoren en vloerverwarming. Niet van toepassing op je woning? Dan kan je beter eerst de isolatie in je woning verbeteren.

Een premie voor warmtepompen? Absoluut!

De Vlaamse overheid kent al jaren premies toe aan gezinnen die uitstekend BENOveren. De aanvraag en uitkering van deze premies verloopt via Fluvius. Check snel hier of je in aanmerking komt … en ontdek meteen ook het verschil tussen een warmtepomp en een warmtepompboiler. Want dat is niet hetzelfde!